7th Class,Hamare Rashtriya Pratik Hindi Notes,Very Important

क्या आपने कभी सोचा है कि Hamare Rashtriya Pratik (हमारे राष्ट्रीय प्रतीक) क्यों इतने महत्वपूर्ण हैं? कक्षा 7 के छात्रों के लिए, “हमारे राष्ट्रीय प्रतीक” नामक यह पाठ एक यात्रा की तरह है, जिसमें हम भारत के गौरवशाली प्रतीकों की खोज करते हैं ये प्रतीक न केवल हमारे देश की पहचान हैं, बल्कि वे हमारी संस्कृति, इतिहास और एकता की अद्भुत कहानियों को भी बयां करते हैं।

इस लेख का उद्देश्य छात्रों को हमारे राष्ट्रीय प्रतीकों की महत्ता से अवगत कराना है। इसमें पाठ का सारांश, नए शब्दों का परिचय, और विभिन्न प्रश्नों के उत्तर शामिल हैं। साथ ही, छात्रों की सुविधा के लिए लेख का सारांश कन्नड़ और अंग्रेजी भाषा में भी प्रस्तुत किया गया है।

चलिए, इस लेख के माध्यम से हम जानें कि कैसे तिरंगा, अशोक स्तंभ, और अन्य प्रतीक हमारे दिलों में गर्व और सम्मान की भावना जगाते हैं। यह सफर न केवल ज्ञानवर्धक होगा, बल्कि बेहद प्रेरणादायक भी होगा।

Hamare Rashtriya Pratik Lesson:

Hamare rashtriya pratik lesson notes
Hamare rashtriya pratik lesson notes

पाठ का सारांश:

यह पाठ भारत के विभिन्न राष्ट्रीय प्रतीकों के बारे में जानकारी देता है। इन प्रतीकों में राष्ट्रीय ध्वज (तिरंगा), राष्ट्रीय चिन्ह (अशोक स्तंभ), राष्ट्रीय गान (जन गण मन), राष्ट्रीय प्राणी (बाघ), राष्ट्रीय पक्षी (मोर), और राष्ट्रीय पुष्प (कमल) शामिल हैं। प्रत्येक प्रतीक का अपना महत्व और अर्थ है। ये प्रतीक भारत की संस्कृति, इतिहास और राष्ट्रीय एकता को दर्शाते हैं।

मुख्य बिंदु:

  • राष्ट्रीय ध्वज: तीन रंगों (केसरिया, सफेद, हरा) से बना है और अशोक चक्र को दर्शाता है।
  • राष्ट्रीय चिन्ह: अशोक स्तंभ पर आधारित है और शक्ति, धर्म और सत्य का प्रतीक है।
  • राष्ट्रीय गान: रवींद्रनाथ टैगोर द्वारा रचित और राष्ट्रीय गौरव का प्रतीक है।
  • राष्ट्रीय प्राणी, पक्षी और पुष्प: क्रमशः बाघ, मोर और कमल हैं और देश की प्राकृतिक विरासत को दर्शाते हैं।

समाप्ति:

ये सभी राष्ट्रीय प्रतीक भारत की पहचान हैं और इनका सम्मान करना प्रत्येक नागरिक का कर्तव्य है।

Hamare Rashtriya Pratik Lesson – शब्दार्थ:

स्वतंत्र आजद
प्रतीक चिह्न
ध्वज झंडा
समृद्धि संपन्नता
तीलियाँ लकीरें
आन सम्मान
शान वैभव
स्तंभ खंबा
साँड बैल
सत्यमेव जयते सत्य की जीत
पर्व त्योहार
धुन ध्वनी
धारियाँ रेखाएं
उद्यान बगीचा
नृत्य नाच
मनमोहक आकर्षक
प्राय:अधिकतर
ऋतु मौसम
पुष्प फूल
Hamare Rashtriya Pratik Lesson – शब्दार्थ

Hamare Rashtriya Pratik Lesson Notes:

I. इन प्रश्नों के उत्तर लिखो:

1. हमारा राष्ट्रीय ध्वज किसका प्रतीक है?

उत्तर: हमारा राष्ट्रीय धज देश की आन और शान का प्रतीक है। 

2. हमारे राष्ट्रीय चिह्न में क्या लिखा हुआ है?

उत्तर: हमारे राष्ट्रीय चिह्न में ‘सत्यमेव जयते’ लिखा हुआ है।

3. राष्ट्रगान किसने लिखा है?

उत्तर: राष्ट्रगान को कवि रवीन्द्रनाथ टैगोर ने लिखा है।

4. मोर कब नाचता है?

उत्तर: मोर प्राय: वर्षा ऋतु में नाचता है।

5. कमल कहाँ खिलता है?

उत्तर: कमल तालाबों और झीलों के कीचड़ में खिलता है।  

II. निम्नलिखित वाक्यों के सामने सही (✓) या गलत (X) का निशान लगाइए:

1. केसरिया रंग त्याग और वीरता का प्रतीक है। (✓)

2. राष्ट्रीय ध्वज में चौंतीस तीलीयाँ हैं। (X)

3. हामारा राष्ट्रीय चिह्न तीन मुखवाला सिंह है। (X)

4. राष्ट्रगान में 52 सेकेंड लगते हैं। (✓)

5. मोर की गर्दन लाल होती है। (X)

III. पढ़ो औ समझो:

1. पवित्र x अपवित्र

2. सत्य x असत्य

3. एकता x अनेकता

4. विजय x पराजय

5. स्वतंत्र x परतंत्र

IV. बिंदुओं को मिलाकर मोर का चित्र बनाओ और उसमें रंग भरो:

Hamare rashtriya pratik peacock
Hamare rashtriya pratik peacock

V. सोचो, सही शब्द चुनों, चित्रों के आगे लिखो:

(राष्ट्रध्वज, राष्ट्रप्राणी, राष्ट्रपक्षी, राष्ट्रचिह्न, राष्ट्रपुष्प, अशोक चक्र)

Hamare rashtriya pratik
Hamare rashtriya pratik
  1. 1. मोर
  2. 2. अशोक चक्र
  3. 3. राष्ट्रध्वज
  4. 4. राष्ट्रप्राणी
  5. 5. राष्ट्रचिह्न
  6. 6. राष्ट्रपुष्प

VI. का, के, की से बने वाक्य पढ़ो और समझो:

  1. 1. यह गीता का खिलौना है।

2. ये मुर्गी के अंडे हैं।

3. यह बुढ़िया की लाठी है।

4. ये रामू की पेंसिलें हैं।

5. वे बत्तख के बच्चे हैं।

6. वह बालक की किताब है।

7. वे मीना के गहने हैं।

8. वह माला का भाई है।

VII. नीचे दी गयी तालिका से अक्षरों को चुनकर सार्थक शब्द बनाओ:

उदा : भारत

1. भागना

2. यमुना

3. तना

VIII. नमूने के अनुसार सही शब्द लिखो:

उदाहरण : राष्ट्रगीत – जन गण मन

1. राष्ट्रीय पक्षी – मोर

2. राष्ट्रीय खेल – हाकी

3. राष्ट्रीय फल – आम

4. राष्ट्रीय फूल – कमल

5. राष्ट्रपिता – महात्मा गांधी

IX. शब्दों का खेल:

ताजमहल – इन अक्षरों से अनेक सार्थक शब्द बनाए जा सकते हैं।

उदा : ताज, महल, ताल, हल

नीचे दी गयी अक्षर माला से सार्थक शब्द बनाओ:

1. कमलककड़ी – कमाल, ककड़ी, कल, मल, कड़ी, लड़ी

2. मानसरोवर – मान, सरोवर, मास, मार, वर, नर

3. सहनशीलता – सहन, शीलता, हल, नल, ताल, सशी

Hamare Rashtriya Pratik Lesson Summary:

इस पाठ को बेहतर समझने के लिए सारांश को पढ़ना बहुत जरूरी है। अत: इस चीज को ध्यान में रखकर कन्नड तथा अंग्रेजी भाषाओं में पाठ के सारांश को आपके लिए लिखा गया है।

Hamare Rashtriya Pratik sammary In Kannada:

ಸ್ವತಂತ್ರ ದೇಶದ ಗುರುತನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಚಿಹ್ನಗಳನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರತೀಕಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರತೀಕಗಳು ಹೀಗಿವೆ:

1. ರಾಷ್ಟ್ರಧ್ವಜ: ಭಾರತೀಯ ಧ್ವಜದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಬಣ್ಣಗಳಿವೆ. ಕೇಸರಿ ಬಣ್ಣ ತ್ಯಾಗ ಮತ್ತು ವೀರತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಪವಿತ್ರತೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಹಸಿರು ಬಣ್ಣ ಸಮೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಸಂತೋಷದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ ಅಶೋಕ ಚಕ್ರವಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಇಪ್ಪತ್ತನಾಲ್ಕು ತಿಳಿಗಳಿವೆ. ತ್ರಿವರ್ಣ ಧ್ವಜ ದೇಶದ ಅಭಿಮಾನ ಮತ್ತು ಗೌರವದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.

2. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಿಹ್ನೆ: ನಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು ಅಶೋಕ ಸ್ತಂಭದಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಇದು ನಾಲ್ಕು ಮುಖಗಳ ಸಿಂಹವಾಗಿದೆ. ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಚಕ್ರವಿದೆ. ಚಕ್ರದ ಒಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಂಡು ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಕುದುರೆಯ ಚಿತ್ರವಿದೆ. ಕೆಳಗೆ ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ‘ಸತ್ಯಮೇವ ಜಯತೆ’ ಎಂದು ಬರೆದಿದೆ.

3. ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ: ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ ‘ಜನ-ಗಣ-ಮನ’. ಕವಿವರ ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟಾಗೋರ್ ಈ ಗೀತೆಯನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆಯನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮಾರಂಭಗಳು, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಬ್ಬಗಳು ಮತ್ತು ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಹಾಡಲು 52 ಸೆಕೆಂಡ್ ಸಮಯ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆಯ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಎದ್ದು ನಿಂತು ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯ.

4. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಣಿ: ಹುಲಿ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಣಿಯಾಗಿದೆ. ಹುಲಿ ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಇದರ ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಗೆರೆಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಪ್ರಾಣಿ ಕಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಭಯಾರಣ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

5. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಕ್ಷಿ: ನಮ್ಮ ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಕ್ಷಿ ಮೋರ್. ಇದರ ಗರಿಗಳು ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಕುತ್ತಿಗೆ ನೀಲಿ ಮತ್ತು ಉದ್ದವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ನೃತ್ಯ ಬಹಳ ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮೋರ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

6. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪುಷ್ಪ: ಕಮಲ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪುಷ್ಪವಾಗಿದೆ. ಇದು ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ಪವಿತ್ರತೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಕಮಲ ಕೊಳಗಳು ಮತ್ತು ಹೊಂಡಗಳ ಕೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಬಿಡುತ್ತದೆ. ಇದರ ಬೇರುಗಳು ನೀರಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಎಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಪುಷ್ಪಗಳು ಮೇಲಿರುತ್ತವೆ.

ಈ ಎಲ್ಲಾ ಚಿಹ್ನಗಳು ದೇಶದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಏಕತೆ ಮತ್ತು ಗೌರವವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯ.

Hamare Rashtriya Pratik sammary In English:

The emblems that represent a sovereign nation are known as national symbols. India, being a diverse nation, has several such symbols that reflect its rich history, culture, and aspirations.

1. National Flag: The Indian flag is a tricolor, featuring saffron, white, and green stripes. Saffron symbolizes sacrifice and bravery, white denotes peace and purity, while green represents prosperity and fertility. At the center, there is a navy blue wheel known as the Ashoka Chakra, which has 24 spokes. The tricolor is a symbol of India’s pride and glory.

2. National Emblem: India’s national emblem is adopted from the Ashoka pillar. It depicts four lions standing back-to-back, symbolizing power and courage. At the base, there is a Dharmachakra, or wheel of law, surrounded by other animals. The words “Satyamev Jayate” (Truth Alone Triumphs) are inscribed in Devanagari script at the bottom.

3. National Anthem: “Jana Gana Mana” is the national anthem of India. Composed by Rabindranath Tagore, it is sung on all national occasions and in educational institutions. The anthem, which takes approximately 52 seconds to sing, is a mark of respect for the nation.

4. National Animal: The tiger is India’s national animal. Known for its strength and beauty, the tiger is a majestic creature often found in forests and national parks. Its striped coat makes it a unique and recognizable species.

5. National Bird: The peacock, with its vibrant plumage and graceful dance, is India’s national bird. Its long neck and beautiful tail feathers make it a striking sight, especially during the monsoon season when it is most active.

6. National Flower: The lotus is India’s national flower. It is a symbol of purity and divinity. The lotus grows in muddy waters, and its roots are submerged, while its leaves and flowers float on the surface, symbolizing the ability to rise above difficulties.

These national symbols collectively represent India’s sovereignty, unity, and rich cultural heritage. Respecting these symbols is a mark of patriotism.

Hamare Rashtriya Pratik Conclusion:

हमारे राष्ट्रीय प्रतीक न केवल हमारे देश की पहचान हैं, बल्कि वे हमारी सांस्कृतिक और ऐतिहासिक धरोहर का भी प्रतीक हैं। इस लेख के माध्यम से हमने तिरंगा, अशोक स्तंभ, और अन्य राष्ट्रीय प्रतीकों के महत्व को समझा। ये प्रतीक हमें हमारे देश की विविधता, एकता और गौरव का एहसास कराते हैं।

कक्षा 7 के छात्रों के लिए यह महत्वपूर्ण है कि वे इन प्रतीकों का सम्मान करें और उनके पीछे छिपे संदेशों को आत्मसात करें। आशा है कि यह लेख न केवल आपके ज्ञान को बढ़ाएगा, बल्कि आपको हमारे राष्ट्रीय प्रतीकों के प्रति गर्व और सम्मान की भावना से भी प्रेरित करेगा।

हमें उम्मीद है कि आपको यह 7th Class,Hamare Rashtriya Pratik Hindi Notes बहुत पसंद आया है। अगर आप इस लेख के बारे में कुछ पूछना या कहना चाहते हैं तो जरूर अपने विचारों को निम्न कमेंट्स बाक्स में लिखकर हमारे साथ साझा करें।

Hamare Rashtriya Pratik पाठ का वीडियो:

7th Class,Hamare Rashtriya Pratik lesson video : Source – Makkal vani youtube channel

FAQs बार-बार पूछेजाने वाले प्रश्न:

  1. 1. हमारा राष्ट्रीय ध्वज किसका प्रतीक है?

    उत्तर: हमारा राष्ट्रीय धज देश की आन और शान का प्रतीक है। 

  2. 2. हमारे राष्ट्रीय चिह्न में क्या लिखा हुआ है?

    उत्तर: हमारे राष्ट्रीय चिह्न में ‘सत्यमेव जयते’ लिखा हुआ है।

  3. 3. राष्ट्रगान किसने लिखा है?

    उत्तर: राष्ट्रगान को कवि रवीन्द्रनाथ टैगोर ने लिखा है।

  4. 4. मोर कब नाचता है?

    उत्तर: मोर प्राय: वर्षा ऋतु में नाचता है।

  5. 5. कमल कहाँ खिलता है?

    उत्तर: कमल तालाबों और झीलों के कीचड़ में खिलता है।  

7वीं कक्षा से संबंधित इन Notes को जरूर पढ़ें:

8th Class से संबंधित इन Hindi Notes को जरूर पढ़ें :

9वीं कक्षा से संबंधित इन Notes को जरूर पढ़ें:

इन 10th Notes को जरूर पढिए:

इन 11th Notes को जरूर पढिए:

Recent Post:

How To Read A Book Pdf In hindi, Very Important tips in 2024

इस पोस्ट में how to read a book pdf in hindi विषय को बहुत ही बढ़िया तरीके से लिखा गया …

Read more

7th Class,Hamare Rashtriya Pratik Hindi Notes,Very Important

क्या आपने कभी सोचा है कि Hamare Rashtriya Pratik (हमारे राष्ट्रीय प्रतीक) क्यों इतने महत्वपूर्ण हैं? कक्षा 7 के छात्रों …

Read more

Abhinav Manushya Poem Quiz / Very Important for 10th Student

Abhinav Manushya Poem Quiz के लिए आप तैयार हैं ? क्या आप, कविता की दुनिया में एक रोमांचक यात्रा पर …

Read more

7th Hindi FA 2 Activity Sheets Pdf Download / Very Important

यह पोस्ट 7th Hindi FA 2 Activity Sheets Pdf के बारे में है। इसमें आप रचनात्मक मूल्यांकन (FA 2) के …

Read more

Class 8 FA Two Activity Sheets / Very Important Pdf download

इस Class 8 FA Two Activity Sheets पोस्ट में हम आपके लिए 2024-25 वर्ष से संबंधित कक्षा 8 के FA …

Read more

Puc 1st Year / Binda Lesson Notes / बिन्दा Notes / Very Important

प्रिय छात्रों, आपका स्वागत है हमारे इस PUC 1st Year Binda Lesson Notes में आपका स्वागत है। यह पोस्ट उन …

Read more

Class 9 / FA 2 / Hindi Question Paper / Very Important PDF

इस Hindi Question Paper पोस्ट के द्वारा कक्षा 9 के छात्रों का रचननात्मक मूल्यांकन FA 2 तक की शैक्षिक साधना, …

Read more

9th Hindi FA 2 Activity Sheets /Pdf Download /Very Important

प्रिय छात्रों और अभिभावकों, हमारी वेबसाइट पर आपका स्वागत है! इस 9th Hindi FA 2 Activity Sheets पोस्ट में हमने …

Read more

Class 10 / Hindi / FA 2 / Question Paper / Very Important PDF

इस Hindi Question Paper पोस्ट के द्वारा कक्षा 10 के छात्रों का रचननात्मक मूल्यांकन FA 2 तक की शैक्षिक साधना, …

Read more

Formative Assessment / 10th Class Hindi FA 2 Activity sheets

इस पोस्ट में आप Formative Assessment 10th Class Hindi FA 2 Activity Sheets के PDF File को आप Free में Download …

Read more

Visited 9 times, 1 visit(s) today

Leave a comment

error: Content is protected !!